Khó khăn, áp lực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng cùng với những bất cập về cơ chế, chính sách khiến công tác bảo vệ, khôi phục và phát triển rừng tại các tỉnh Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng vẫn là bài toán nan giải. Để đẩy lùi tình trạng xâm hại rừng tự nhiên đòi hỏi các bộ, ngành đến địa phương tiếp tục vào cuộc với những giải pháp đột phá.
Do quản lý lỏng lẻo nên không ít công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng phòng hộ, chủ rừng đã để người dân lấn chiếm đất rừng làm rẫy, khai thác lâm sản trái phép. Thậm chí, rừng tự nhiên giao cho các đơn vị này bị mất với diện tích lớn.
Rẫy “nuốt” rừng
Mặc dù các cơ quan chức năng của tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp để giữ rừng nhưng tình trạng người dân phá rừng lấy đất làm rẫy vẫn chưa hết “nóng”. Đơn cử, tháng 7-2022, ngành chức năng phát hiện hơn 4,1 ha rừng phòng hộ đầu nguồn do UBND xã Hbông (huyện Chư Sê) quản lý bị san ủi phẳng toàn bộ. Hạt Kiểm lâm huyện Chư Sê ra quyết định khởi tố vụ án. Trước đó, hơn 34 ha ở khu vực rừng phòng hộ này cũng bị san ủi. Trong đó, trên 23 ha đã có người tự ý trồng hơn 36.800 cây bạch đàn, 11,5 ha còn lại đã cày ủi nhưng chưa trồng cây. Ông Thái Thượng Hải-Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Chư Sê-nhận định: “Đây là vụ phá rừng rất nghiêm trọng. Bước đầu, chúng tôi xác định một số đối tượng phá rừng”.
Tương tự, đầu tháng 8-2022, khoảng 6 ha rừng tự nhiên do UBND xã Đak Kơ Ning (huyện Kông Chro) quản lý cũng bị người dân tàn phá lấy đất làm nương rẫy. Vụ việc đang được cơ quan chức năng mở rộng điều tra, xác minh đối tượng. Cũng tại địa bàn Kông Chro, hơn 156 ha rừng do Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Ia Pa quản lý bị bà L.T.H.V. (SN 1979, trú tại thị trấn Kông Chro) lấn chiếm làm trang trại nuôi bò. Lực lượng chức năng phát hiện, xử phạt hành chính 45 triệu đồng đối với hành vi lấn chiếm đất rừng trái phép, đồng thời, buộc bà V. khôi phục hiện trạng ban đầu, tháo dỡ toàn bộ hàng rào, cổng sắt, chuồng trại chăn nuôi. Cùng với đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đề nghị Ban cán sự Đảng UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo thanh tra toàn diện công ty này.
 |
| Tình trạng phá rừng trên địa bàn tỉnh thời gian qua vẫn diễn biến phức tạp. Ảnh: M.T |
Theo ông Võ Nguyên Nam-Chủ tịch UBND huyện Kông Chro: Nguyên nhân rừng bị xâm hại là do địa bàn rộng, nhiều đồi núi cao, hiểm trở, rừng phân bố xa dân cư, giáp ranh với nhiều địa phương khác. Mặt khác, nhận thức của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, vẫn tồn tại tập quán canh tác lạc hậu (luân canh, quảng canh). Cùng với đó, đời sống người dân còn nhiều khó khăn đã phần nào gây ra nhiều áp lực cho công tác quản lý, bảo vệ rừng của địa phương. Ngoài ra, lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng mỏng, trong khi hoạt động của lâm tặc ngày càng tinh vi, có tổ chức.
Tại xã Ia Mơr (huyện Chư Prông), tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp vẫn diễn ra âm ỉ từ nhiều năm nay. Cụ thể, năm 2020, Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Meur đã lập biên bản 18 trường hợp vi phạm, trong đó có 16 trường hợp cơi nới, lấn chiếm đất rừng làm rẫy với diện tích hơn 4,2 ha. Riêng 4 tháng đầu năm 2021, đơn vị đã lập biên bản vi phạm 26 trường hợp phá rừng làm rẫy với diện tích gần 3,9 ha. Trước đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh xử lý trách nhiệm đối với Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Meur vì đã để các cá nhân, tổ chức chặt phá, cơi nới lấy đất sản xuất nông nghiệp với diện tích 545 ha trong giai đoạn 2011-2019.
 |
| Hiện trường một vụ phá rừng. Ảnh: Minh Nguyễn |
 |
| Do lợi nhuận cao, cây rừng vẫn bị khai thác trái phép. Ảnh: N.T |
Cùng thời điểm năm 2019, Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị UBND tỉnh chuyển hồ sơ vụ việc Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Púch (huyện Chư Prông) để mất hơn 1.200 ha rừng sang Công an điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật. Đến giữa tháng 6-2021, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh cũng có quyết định truy tố 3 bị can về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Từ năm 2008 đến 2018, đơn vị này đã để người dân chặt phá, lấn chiếm 1.228 ha rừng tự nhiên để lấy đất làm nương rẫy, trồng cây nông nghiệp.
 |
| Rừng của Ban Quản lý rừng phòng hộ Đức Cơ bị người dân lấn chiếm làm nương rẫy. Ảnh: Quang Tấn |
Không chỉ người dân mà ngay chính cán bộ giữ rừng cũng lấn chiếm, thậm chí họ còn “hô biến” đất rừng thành đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc này xảy ra tại Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Biển Hồ (TP. Pleiku). Đơn vị này không những để mất hơn 2.400 ha rừng mà lãnh đạo còn chiếm dụng đất rừng để biến thành đất cá nhân. Mới đây, Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã mở phiên tòa phúc thẩm xét xử 12 bị cáo trong vụ án, trong đó, Trưởng ban Quản lý rừng Bắc Biển Hồ Nguyễn Đức đã được nhiều cán bộ của UBND TP. Pleiku hợp thức hóa 16.726 m2 đất rừng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sang đất nông nghiệp.
Trước đó chưa lâu, Trần Văn Quy-nhân viên bảo vệ rừng của Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Ia Pa (xã Chư Krêy, huyện Kông Chro) cũng bị tuyên phạt 8 tháng tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Theo đó, dù được giao nhiệm vụ bảo vệ rừng ở khu vực này nhưng Quy đã để cho các đối tượng khai thác gỗ trái phép, gây thiệt hại đến tài nguyên rừng.
MINH NGUYỄN – QUANG TẤN
Nguồn: Báo Gia Lai
