Trong chiến lược phát triển ngành hàng cà phê, các nhà sản xuất ở Gia Lai đã xây dựng chuỗi khép kín từ nông trại đến ly cà phê. Đó không chỉ là sự đổi mới phương thức sản xuất mà còn là thay đổi tư duy tiếp cận thị trường, hướng tới giá trị gia tăng bền vững.
Hành trình để sản phẩm cà phê của Gia Lai khẳng định thương hiệu trên thị trường luôn gắn với chuỗi giá trị khép kín, bắt đầu từ vùng nguyên liệu đạt chứng nhận Organic, Rainforest Alliance, 4C-những chứng nhận được các tổ chức quốc tế công nhận về đảm bảo sản xuất theo quy trình xanh, sạch, bảo vệ môi trường.
Từ hạt nhân xanh đến cà phê đặc sản
Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) ở Gia Lai đang tiên phong xây dựng và liên kết sản xuất-chế biến-tiêu thụ cà phê khép kín, tiêu biểu như: Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (phường An Phú), Công ty TNHH BaKa (xã Ia Hrung), Công ty TNHH MTV Thùy Dung (phường Hội Phú), Công ty TNHH MTV SX-TM-DV Vĩnh Bình Tây Nguyên (phường An Phú), Công ty TNHH Sản xuất và dịch vụ Tam Ba (phường Diên Hồng), HTX NN-DV Nam Yang (xã Kon Gang), HTX XD-TM-DV Phượng Hoàng (xã Ia Nan)…
Trong đó, trang trại Tam Ba (Công ty TNHH Sản xuất và dịch vụ Tam Ba) với 200 ha cà phê trên vùng đất đỏ bazan xã Biển Hồ đã trở thành điểm đến tìm hiểu quy trình khép kín “từ nông trại đến ly cà phê” cho nhiều đoàn DN trong và ngoài nước.
Ông Lưu Vinh Quang-Phó Giám đốc Công ty-cho biết: Hiện 200 ha cà phê của đơn vị đang hoàn thiện chứng nhận Organic quốc tế, đồng thời tập trung chế biến cà phê đặc sản Fine Robusta để xuất khẩu.
“Với đặc trưng thổ nhưỡng, chất lượng nguyên liệu vượt trội, cà phê Gia Lai khi chế biến đặc sản có thể mở ra hàng nghìn hương vị ngọt, béo, chua nhẹ, đậm đà hương trái cây, hoa, mật ong, chocolate, caramel… Đặc biệt, nếu vùng trồng đạt chứng nhận hữu cơ thì giá trị sản phẩm có thể tăng gấp đôi, thậm chí hơn nữa”-ông Quang nhấn mạnh.
Không dừng lại ở đó, Tam Ba còn lên kế hoạch đầu tư gần 700 tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến cà phê hòa tan, khẳng định tầm nhìn dài hạn là xây dựng chuỗi khép kín từ vườn cây đến sản phẩm cuối cùng.
Với quy trình trồng theo hướng hữu cơ, hạt cà phê chế biến phải đạt tỷ lệ chín cây 100%, sau khi thu hái chọn lọc, cà phê được sơ chế bằng công nghệ ướt, phơi trên giàn lưới để tránh lẫn tạp chất. Từng mẻ cà phê rang xay được kiểm soát nhiệt độ, thời gian, nhằm giữ trọn hương vị vốn có của hạt. Nếu làm chủ cả chuỗi từ nguyên liệu đến chế biến thì giá trị sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
Không chỉ các doanh nghiệp lớn, làn sóng khởi nghiệp từ cà phê đang nở rộ tại Gia Lai. Nhiều cơ sở mạnh dạn đầu tư công nghệ, thương hiệu, hướng đến thị trường ngách.
Sau hơn 20 năm gắn bó với cây cà phê, chị Nguyễn Thị Thảo-Chủ cơ sở Cà phê Thảo Hiên (xã Ia Grai) nhận ra rằng: Nếu chỉ bán hạt nhân xanh thì giá trị thu về chưa tương xứng với công sức. Từ trăn trở ấy, chị đầu tư nhà xưởng, máy móc để chế biến cà phê rang xay, đóng gói sản phẩm mang thương hiệu Thảo Hiên.
Mỗi mẻ rang xay được kiểm soát chặt chẽ nhiệt độ, thời gian nhằm giữ trọn hương vị tự nhiên. “Nếu làm chủ cả chuỗi từ nguyên liệu đến chế biến thì giá trị sẽ tăng gấp nhiều lần”-chị Thảo khẳng định.
Hướng đến giá trị gia tăng bền vững
Triết lý “từ nông trại đến ly cà phê” không chỉ là chiến lược kinh tế, mà còn là thông điệp văn hóa: Người trồng tự hào về vùng đất, người chế biến trân trọng chất lượng và người tiêu dùng được thưởng thức sự tử tế trong từng giọt cà phê.
Ông Lê Hữu Anh-Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Lam Anh (xã Đak Đoa) cho hay: HTX đang liên kết với các tổ hợp tác sản xuất 300 ha cà phê theo tiêu chuẩn 4C và hữu cơ, đồng thời chế biến nhiều dòng cà phê đặc sản.
“Người tiêu dùng ngày nay không chỉ uống cà phê, mà còn muốn thưởng thức cả câu chuyện phía sau ly cà phê như yếu tố về địa lý, khí hậu, quy trình khép kín, tâm huyết của người sản xuất… Sự cộng hưởng ấy giúp cà phê Gia Lai khẳng định vị thế bằng chính bản sắc của mình”-ông Lê Hữu Anh nói.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đoàn Ngọc Có thông tin: Gia Lai hiện có khoảng 107.400 ha cà phê, trong đó, khoảng 56.690 ha sản xuất theo các tiêu chuẩn Organic, Rainforest Alliance, 4C. Mỗi năm, tỉnh cung ứng khoảng 333 nghìn tấn cà phê nhân, nhưng mới chỉ 23% được chế biến, còn lại chủ yếu xuất thô. Dù vậy, nhiều sản phẩm cà phê Gia Lai đã đạt chuẩn OCOP 4-5 sao, tiềm năng xuất khẩu đang rộng mở.
Vài năm gần đây, Gia Lai còn chú trọng quảng bá và kết nối thị trường cho cà phê vươn xa. Tỉnh tổ chức nhiều sự kiện, tiêu biểu là Gia Lai Coffee Festival-không chỉ giới thiệu mô hình sản xuất, chế biến cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản mà còn là dịp để chia sẻ kinh nghiệm, khởi nghiệp sáng tạo, quảng bá văn hóa cà phê Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Qua đó, Gia Lai dần xây dựng hình ảnh là “thủ phủ cà phê đặc sản mới” của Tây Nguyên.
Chuyên gia Lê Trung Hưng-Giảng viên Q Grader đầu tiên của Việt Nam có nhiều năm gắn bó hỗ trợ các cơ sở chế biến cà phê đặc sản ở Gia Lai. Ông nhận định: Xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản không chỉ là nâng cao chất lượng, mà còn cần tạo sự kết nối cảm xúc với khách hàng. Đó là câu chuyện hành trình từ vườn đến ly cà phê, để người thưởng thức cảm nhận tâm huyết của người trồng và chế biến.
Gia Lai đang đứng trước cơ hội lớn để định vị giá trị cà phê, không chỉ là vùng nguyên liệu, mà còn là nơi khởi nguồn những thương hiệu chất lượng cao, thân thiện với môi trường và cộng đồng, hướng đến hệ sinh thái cà phê bền vững.
VŨ THẢO / Nguồn: Báo Gia Lai
