Gia Lai: Nơi ghi công đức 14 vị vua nghèo huyền thoại có khả năng hô mưa, gọi gió trên vùng đất Tây Nguyên

08/05/2021

Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi tọa lạc tại xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện (Gia Lai) có diện tích gần 11 ha. Đây cũng là nơi 14 vị Vua Lửa từng trị vì trên mảnh đất Tây Nguyên. Những vị Vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió cầu cho người dân một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Khu Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi, xã Ayun Hạ đã được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận là Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp quốc gia năm 1993. Để bảo vệ di tích, các ngành chức năng của huyện Phú Thiện đã vẽ sơ đồ khoanh vùng khu vực bảo vệ Khu Di tích Lịch sử-Văn hóa Plei Ơi với tổng diện tích cần bảo vệ hơn 11 ha, gắn với việc quy hoạch xây dựng phát triển du lịch tại Plei Ơi.

Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi nơi phục dựng lại các nghi lễ của 14 đời Vua Lửa, nơi cất giữ gươm thần

Thăm khu di tích lịch sử, nơi có 14 vị vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió - Ảnh 1. — Ngọn núi Chư Tao Yang nhỏ bé nằm lặng lẽ bên bờ sông Ayun nơi cất dấu gươm thần và cũng là nơi lữu giữ thông tin về 14 đời Vua không ngai.

Cứ mỗi dịp Tết đến Xuân về, bà con dân tộc Jrai tại Tây Nguyên lại tập trung về Khu di tích Plei Ơi thể hiện lòng tri ân với Vua lửa và được nghe già làng ôn lại lịch sử cội nguồn. Tại đây du khách có thể vào làng tận mắt chứng kiến những ngôi nhà sàn với kiến trúc người Jrai truyền thống, cùng tìm hiểu và lắng nghe những câu chuyện về 14 vị Vua Lửa có khả năng hô mưa, gọi gió.

Xem Thêm: Công bố tỉnh huống khẩn cấp về thiên tai, sạt lở bờ sông, suối tại huyện Ia Pa

Thăm khu di tích lịch sử, nơi có 14 vị vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió - Ảnh 2. — Khu vực chôn cất các vị Vua Lửa

Ngoài ra, đến với làng Plei ơi du khách còn được chiêm ngưỡng gươm thần – là báu vật của làng Plei ơi có sức mạnh phi thường, có thể liên hệ với thần linh để các vị Vua có thể hô mưa gọi gió, điều khiển thời tiết cho mùa màng tốt tươi, dân làng no ấm. Các Vua Lửa còn liên kết với tộc trưởng các vùng và cùng nhân dân chống lại các thế lực ngoại xâm để bảo vệ bình yên cho buôn làng.

Thăm khu di tích lịch sử, nơi có 14 vị vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió - Ảnh 3. — Rơ Lan Hieo và người già chuyển thanh gươm thần từ làng ra khu vực di tích.

Thăm khu di tích lịch sử, nơi có 14 vị vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió - Ảnh 4. — Hiện thanh gươm này đang được cất giữ tại nhà để gươm trong khu di tích, khi có lễ hội mới đưa ra ngoài

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Trần Hưng – Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Phú Thiện cho biết: “Ngay từ khi có quyết định của Trung ương về việc công nhận Plei Ơi là Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, huyện đã từng bước đầu tư các công trình, hạng mục nhà dài để lưu trữ và nhà cất gươm của Vua Lửa. Hiện tại, chúng tôi đang phục dựng những câu chuyện, hoạt động liên quan đến Vua Lửa, các lễ cúng… bằng các đồ vật được bố trí ngay tại nhà dài. Toàn bộ thông tin về 14 đời Vua Lửa, tranh ảnh cũng được lữu giữ tại đây. Năm 2015, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã chính thức công nhận Lễ cúng cầu mưa của người Jrai là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Lễ hội cầu mưa với ý nghĩa cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu”.

Xem Thêm: Cần sớm có giải pháp thay thế xe công nông

Thăm khu di tích lịch sử, nơi có 14 vị vua nghèo có khả năng hô mưa, gọi gió - Ảnh 5. — Ông Rơ Lan Hieo năm này ngoài 60 là phụ tá của Vua Lửa Siu Luynh. Dù chưa trải qua nghi lễ phong vương nhưng với cộng đồng Jrai ở Plei Ơi, ông đã là thế thân của Vua Lửa.

“Khi các vị vua làm lễ cúng sẽ khoác một bộ trang phục là chiếc áo thổ cẩm có viền đỏ, trước ngực có hoa văn màu đỏ-trắng. Chiếc khố đi kèm có cùng chất liệu thổ cẩm và cũng có viền đỏ-trắng. Thường chỉ khi có việc như hội làng, tế lễ cầu mưa hoặc những sự kiện trọng đại thì Vua Lửa mới ăn mặc như vậy. Còn thường ngày, các vị vua cũng ăn mặc như dân làng bình thường. Cứ mỗi lần Vua Lửa thực hiện lễ cúng vừa dứt thì mây đen ùn ùn kéo đến, sấm chớp đùng đùng rồi mưa như trút nước, giải cơn khát để dân làng được mùa màng tốt tươi. Nếu mưa to quá, sấm sét dữ dội quá thì Vua Lửa lại cúng xin cho ngớt mưa để không gây ngập úng, lũ lụt…”, ông Hieo kể lại.