Những năm gần đây, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã thành lập các câu lạc bộ (CLB) đàn t’rưng, cồng chiêng hoặc đưa trò chơi dân gian vào các giờ ngoại khóa
Không chỉ tạo sân chơi hấp dẫn, hoạt động này còn giáo dục học sinh về ý thức gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Đi vào hoạt động từ tháng 9-2024, CLB Đàn t’rưng của Trường THCS Dân tộc nội trú huyện Chư Prông hiện có 20 thành viên. Em Vàng Trung Tuyền (lớp 7A) chia sẻ: “Vào chiều thứ năm hàng tuần, chúng em cùng nhau sinh hoạt và tập đàn. Em là người Mông nhưng khi tham gia CLB, em đã biết biểu diễn thành thục một số bài dân ca Jrai bằng đàn t’rưng. Tiếng đàn nghe rất đặc biệt, khi sôi nổi hào hùng, lúc lại dịu êm như suối chảy. Em rất vui khi được góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc ngay tại trường học”.
Mặc dù mới tham gia CLB được 4 tháng nhưng em Kpă Ria (lớp 7B) đã biết sử dụng thành thục bộ gõ để tự tin cùng các bạn trình diễn trong những giờ ngoại khóa của trường, lớp.
“Tham gia CLB, em cảm nhận rõ hơn về âm nhạc của dân tộc mình. Những âm thanh trong trẻo của đàn t’rưng hòa cùng bộ gõ tạo nên những bản hòa tấu độc đáo, mang đậm âm sắc Tây Nguyên. Việc tham gia CLB cũng giúp em giải tỏa căng thẳng, học tập được tốt hơn”-Ria cho hay.
Đánh giá về hiệu quả mô hình CLB Đàn t’rưng, cô A Siu A Hương-Hiệu trưởng nhà trường-cho biết: Hoạt động của CLB không chỉ giúp học sinh giải tỏa căng thẳng sau những giờ học, mà còn là nơi để các em trải nghiệm, hòa nhập và khám phá năng khiếu, sở trường của bản thân. Từ tham gia đến yêu thích, các em sẽ nâng cao ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.
Thời gian tới, nhà trường tiếp tục tạo điều kiện để CLB hoạt động hiệu quả và phát triển hơn nữa, góp phần xây dựng văn hóa học đường.
Từ năm học 2022-2023, Trường Tiểu học số 1 Ia Băng (xã Ia Băng, huyện Đak Đoa) đã mời nghệ nhân Alip và Anênh (làng Groi Wêt, xã Glar, huyện Đak Đoa) về truyền dạy cồng chiêng cho học sinh khối lớp 3; mời chị Kei (làng Groi Wêt) hướng dẫn các điệu xoang cho học sinh nữ. Sau 3 tháng theo học, các em đã biết một số bài chiêng cơ bản và thuần thục điệu xoang.
Nghệ nhân Alip cho biết: “Chúng tôi phải kiên trì giải thích, hướng dẫn cặn kẽ về ý nghĩa của từng bài nhạc, sau đó hát đi hát lại giai điệu cho các cháu cảm nhận, nhẩm thuộc rồi mới bắt tay vào tập luyện”.
Cô Nguyễn Thị Liên-Hiệu trưởng Trường Tiểu học số 1 Ia Băng-thông tin: Học sinh của trường chủ yếu là người Jrai nên việc truyền dạy cồng chiêng nhằm giúp các em sớm hiểu và yêu di sản văn hóa của dân tộc mình. Để duy trì việc học cồng chiêng, nhà trường phân công giáo viên chủ nhiệm đưa đón học sinh ở các điểm trường về trường chính để tập luyện, hỗ trợ các em bữa ăn trong các buổi tập.
Đồng thời, nhà trường đề xuất mua 1 bộ cồng chiêng để học sinh tập luyện thêm. Ngoài dạy cồng chiêng, nhà trường còn tổ chức các giờ ngoại khóa dệt thổ cẩm, vẽ họa tiết truyền thống để giúp học sinh vừa trải nghiệm, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Khuôn viên rợp bóng cây xanh của Trường Mầm non Hoa Phong Lan (phường Hoa Lư, TP. Pleiku) luôn rộn vang tiếng cười của cô và trò khi tham gia những trò chơi dân gian như: kéo co, ô ăn quan, nhảy lò cò, bịt mắt bắt dê… Không đơn thuần là hoạt động vui chơi, đây cũng là cách nhà trường giáo dục và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Chị Nguyễn Thị Vân (tổ 3, phường Tây Sơn, TP. Pleiku) vui vẻ nói: “Phụ huynh chúng tôi rất vui khi con em mình được chơi những trò chơi thời thơ ấu của cha mẹ ngay trong trường học. Con rất hào hứng, về nhà còn mời ông bà, cha mẹ chơi cùng”.
Theo cô Trần Thị Thoa-Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Phong Lan: Trò chơi dân gian không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất, tư duy mà còn rèn luyện sự khéo léo, kỹ năng phối hợp và đặc biệt là qua đó có thể giáo dục văn hóa truyền thống cho các bé một cách tự nhiên, gần gũi.
“13 lớp học đều được trang trí góc trò chơi dân gian với thiết kế bắt mắt, phù hợp từng lứa tuổi. Trẻ được các cô hướng dẫn chơi từ những trò đơn giản như bỏ khăn, nu na nu nống đến các trò vận động như kéo co, nhảy bao bố… Mỗi trò chơi còn được lồng ghép các nội dung kể chuyện, hát đồng dao, tạo nên không gian vừa học vừa chơi đầy bổ ích”-cô Thoa cho hay.
ĐINH YẾN / Nguồn: Báo Gia Lai
