Không chỉ là một nút bấm, nút ‘like’ còn là một cầu nối giữa công nghệ và bản năng của loài người, khiến chúng ta khó lòng cưỡng lại sức hút của nó.
Nút ‘like’ trên mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống số. Chỉ cần lướt Instagram hay Facebook, bạn có thể đã nhấn like hàng chục lần mà không hề suy nghĩ. Mỗi khi thấy thông báo lượt like tăng lên, bạn cảm nhận được một chút phấn khích.
Tại sao nút like lại có sức hút kỳ diệu đến vậy? Câu trả lời nằm ở cách nó đánh vào bản năng tâm lý sâu xa của con người, được hình thành qua hàng triệu năm tiến hóa.
Bộ não “sáng lên” khi bấm like
Năm 2018, nhà thần kinh học Lauren Sherman cùng các đồng nghiệp đã tiến hành một thí nghiệm để khám phá tại sao chúng ta yêu thích nút like. Họ mời 58 thanh thiếu niên từ 13 đến 21 tuổi tham gia. Các bạn trẻ được yêu cầu chọn một số bức ảnh đã đăng trên Instagram của mình. Sau đó, họ xem lại những bức ảnh này cùng ảnh của cả nhóm trên một giao diện mô phỏng Instagram kèm theo nút like. Điều đặc biệt là thí nghiệm diễn ra trong máy quét fMRI, cho phép các nhà nghiên cứu quan sát hoạt động của não bộ khi các tình nguyện viên tương tác với nút like.
Kết quả thật đáng kinh ngạc. Khi các bạn trẻ thấy ảnh của mình nhận được nhiều lượt like, não bộ của họ “sáng lên” ở nhiều khu vực. Các vùng não liên quan đến phần thưởng, nhận thức xã hội, bắt chước và sự chú ý đều được kích hoạt mạnh mẽ. Quan trọng hơn, chất dẫn truyền thần kinh dopamine – được ví như “tín hiệu khoái cảm” của não – đóng vai trò lớn trong quá trình này. Dopamine không chỉ xuất hiện khi chúng ta nhận like, mà còn khi chúng ta thấy một bài đăng đã được nhiều người khác like. Điều này cho thấy chúng ta không chỉ thích được công nhận, mà còn bị thu hút bởi những gì đám đông đánh giá cao.
Thí nghiệm của Sherman chứng minh rằng nút like không chỉ là một tính năng công nghệ, mà còn là một công cụ đánh vào bản năng sinh học của con người. Nhưng tại sao bộ não của chúng ta lại phản ứng mạnh mẽ như vậy? Câu trả lời, theo Nicholas Christakis – nhà xã hội học và vật lý học Đại học Yale – nằm ở lịch sử tiến hóa của loài người.
Nút like và sự tiến hóa
Không giống như nhiều loài động vật chỉ học từ “thử và sai”, khả năng “học hỏi xã hội” (social learning) giúp con người quan sát và bắt chước những người xung quanh để tăng cơ hội sống sót. Chẳng hạn, tổ tiên chúng ta học cách tránh nguy hiểm hoặc tìm thức ăn bằng cách quan sát người khác. Khả năng này đặc biệt mạnh mẽ khi chúng ta tương tác với những người giống mình – một xu hướng gọi là “homophily”. Đó là lý do tại sao chúng ta thường bị thu hút bởi những người có cùng sở thích, quan điểm, hay lối sống.
Ngoài ra, con người cũng có xu hướng tôn trọng “thứ bậc nhẹ”. Thay vì dùng bạo lực như động vật để xác định ai là thủ lĩnh, con người chọn những người cung cấp kiến thức hữu ích làm hình mẫu. Một người chia sẻ kinh nghiệm quý giá sẽ được cả nhóm công nhận và kính trọng.
Trong thế giới hiện đại, nút like chính là cách chúng ta bày tỏ sự công nhận này. Khi nhấn like cho một bài đăng, bạn đang nói: “Cảm ơn vì đã chia sẻ điều gì đó đáng giá!” Ngược lại, khi được người khác like, bạn cảm thấy được đánh giá cao.
Nút like đã tận dụng hoàn hảo những bản năng này. Mỗi lượt like là một liều dopamine nhỏ, khiến chúng ta cảm thấy vui vẻ và được kết nối. Việc nhấn like cho người khác cũng mang lại cảm giác hài lòng vì chúng ta đang tham gia vào một hành vi xã hội có từ hàng triệu năm trước: chia sẻ và công nhận lẫn nhau.
Chính vì kết nối sâu sắc với bản chất sinh học của con người, nút like đã nhanh chóng trở thành tính năng được sử dụng nhiều nhất trên mạng xã hội. Nó không chỉ là một nút bấm, mà là một cầu nối giữa công nghệ và bản năng, khiến chúng ta khó lòng cưỡng lại sức hút của nó.
(Theo Harvard Business Review)
Du Lam / Nguồn: vietnamnet.vn
