Mặc áo yếm hở bầu ngực trên 'Thương nhớ ở ai': Chúng ta nên xem lại văn hóa bắt bẻ nhau

Theo nhà nghiên cứu dân gian Nguyễn Hùng Vỹ, nếu diễn viên chỉ mặc áo yếm trong các cảnh quay sinh hoạt trong gia đình thì có thể chấp nhận được.

Áo yếm là nét đẹp của người phụ nữ xưa

Thời xưa, phụ nữ Việt ở mọi tầng lớp giai cấp xã hội đều mặc áo yếm, từ các tôn nữ công chúa nơi thâm cung, các phu nhân tiểu thơ của những gia đình quý tộc, đến những người phụ nữ bình dân tần tảo, vất vả sớm hôm để nuôi chồng nuôi con.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng chiếc yếm được ra đời là để tôn lên cái lưng ong trắng nõn nà vốn được xem là một nét đẹp của người phụ nữ trong văn hóa Việt Nam. 

Theo Nhất Thanh Vũ Văn Khiếu trong Đất Lề Quê Thói (trang 213-215), “Yếm mặc để che kín ngực là mảnh vải vuông, một góc may cổ xẻ, cổ thìa, hay cổ xây, có dải bọc treo lên cổ, hai góc đối nhau vắt sang hai bên sườn may dải rộng quấn vòng sau lưng ra đàng trước bụng, thường quấn chặt không để cho bầu ngực ngóc lên phô trương đường cong nét gợi, không để cho rung rinh, dún dẩy, vươn ra quá cỡ”.

Trong một bài viết của GS. Đào Đúc Nhuận có phân tích: “Trước khi dùng xú-chiêng (áo (nịt) ngực) như người phụ nữ Tây Phương, người phụ nữ Việt Nam đã biết dùng cái yếm để che kín bộ nhũ hoa. Tuy nhiên, cái yếm của người Việt có công dụng rộng rãi hơn nhiều so với cái xú-chiêng”.

Tùy vào hoàn cảnh, điều kiện nhất định mà người phụ nữ sẽ chọn màu sắc yếm cho phù hợp. Chiếc yếm vừa để che ngực, vừa là món trang sức của các cô đang độ xuân thì. Chính vì vậy, vẻ duyên dáng của các cô gái trong áo yếm từng được xem là tiêu chuẩn để các chàng trai thời bấy giờ lựa chọn ý trung nhân.

Gìn giữ văn hóa áo yếm như thế nào cho đúng?

Việc giữ gìn lại văn hóa truyền thống là điều đáng tôn trọng. Nhưng để áp dụng nó vào hiện tại không phải là vấn đề dễ dàng. Đặc biệt là văn hóa ăn, mặc, đi đứng đã thấm sâu vào máu của người dân Việt Nam.

Theo nhà nghiên cứu dân gian Nguyễn Hùng Vĩ nhận định: “Ngày xưa chiếc áo yếm được xem là thay thế luôn cho chiếc áo ngực. Trong sinh hoạt gia đình, hầu hết phụ nữ chỉ mặc duy nhất chiếc áo yếm này. Còn khi khách đến nhà hay đi chợ, đi chơi hội hè… họ mới khoác thêm một chiếc áo bên ngoài.

Do đó, các nhà làm phim muốn phục dựng lại nét văn hóa của người xưa phải tùy vào hoàn cảnh mà xây dựng hình ảnh nghệ thuật đúng nghĩa. Việc diễn viên chỉ mặc áo yếm trong các cảnh quay sinh hoạt trong gia đình thì có thể chấp nhận được.

Còn vấn đề mặc áo yếm hở bầu ngực gây tranh cãi trên phim ảnh, thì chúng ta nên nhìn lại ở văn hóa bắt bẻ nhau. Một người làm nghệ thuật, họ luôn có một hướng nhìn khác so với người khác. Ví dụ như bức hội họa của Picaso khi ra đời luôn trở thành đề tài gây tranh cãi nhưng sau đó bức tranh “khó hiểu” của ông lại trở thành đắt nhất thế giới”.

Có thể nói, mục đích của các nhà làm phim là muốn hướng tới là tái hiện nét đẹp trong văn hóa sinh hoạt của người Việt xưa là đúng, đặc biệt vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ, điều đó đúng. Song không thể phủ nhận tính chất thương mại trong quá trình làm phim, biến hóa các tình tiết để đưa bộ phim ấy tiếp cận với công chúng.

Điển hình như bộ phim Thương nhớ ở ai của đạo diễn Lưu Trọng Ninh và Bùi Thọ Thịnh phát sóng trên kênh truyền hình quốc gia thời gian gần đây, đã nhận không ít các ý kiến trái chiều khi để cho diễn viên nữ mặc “hớ hênh” (chỉ mặc áo yếm mà không mặc áo ngực) khi diễn xuất. Trong khi nhiều độc giả bày tỏ ý kiến không đồng tình, thì trả lời báo chí đạo diễn Lưu Trọng Linh và các diễn viên nữ là “nạn nhân” trong phim khẳng định, họ không gặp vấn đề gì khi thực hiện những cảnh quay táo bạo mà chân thực với bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ.