Một sinh vật quái dị với đôi mắt to bất thường và cấu trúc hàm cực kỳ nguy hiểm chịu trách nhiệm cho sự tồn tại của những thủy quái ghê rợn hiện đại: cá mập và cá đuối.
Sinh vật được đặt trên Ferromirum oukherbouchi, là một loài cá mập cổ đại sống vào 365 triệu năm trước, thuộc kỷ Devon. Đây là cá thể đầu tiên thuộc loài này được khai quật trên toàn thế giới. Nó khá bé nhỏ nhưng là vị thủy tổ đáng gờm của cá mập và cá đuối ngày nay.
 |
| Chân dung kỳ quái của tổ tiên các thủy quái nguy hiểm nhất mọi thời đại: cá mập – Ảnh đồ họa từ nhóm nghiên cứu |
Thân hình của “thủy quái” này chỉ dài 33 cm, khá mảnh mai, nhưng bộ hàm là một “máy nghiền thực sự”. Theo tiến sĩ Christian Klug từ Bảo tàng Viện Cổ sinh vật học, Đại học Zurich (Thụy Sĩ), hai nửa hàm dưới của con cá mập kinh dị này không hợp nhất như con người và đa số sinh vật khác.
“Điều này cho phép chúng không chỉ mở hàm dưới xuống thật thấp mà còn xoay được 2 nửa ra ngoài” – tiến sĩ Klug mô tả. Sự xoay chuyển này khiến những chiếc răng sắc nhọn hơn, mới hơn mà con cá mập thường che giấu có cơ hội quay thẳng ra bên ngoài, trở thành những lưỡi dao đâm thẳng vào con mồi.
Khi con mồi dính đòn, bộ hàm xoay trở ngược lại vị trí cũ. Con mồi lập tức được đưa vào rất sâu bên trong khoang miệng, nơi chúng không còn bất kỳ cơ hội sống sót nào.
Để phù hợp với môi trường sống mới và sự thay răng thường xuyên, cấu trúc hàm kỳ dị này đã dần biến mất sau đại Cổ sinh. Lứa con cháu cá mập và cá đuối phát triển cơ thể to lớn hơn, bộ hàm thay răng liên tục, luôn luôn sắc bén. Có thể điều đó đã đủ để chúng duy trì vị thế chúa tể của biển khơi, nên bộ hàm cũng mất đi khả năng xoay chuyển chết chóc.
Hóa thạch “vua thủy quái” kỳ lạ này được phát hiện tại vùng Maider của Morocco, một “thánh địa” cổ sinh vật học nổi tiếng. Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Communications Biology.
Thu Anh (Theo Sci-News, Phys.org/NLĐO)
