Gia Lai: Ya Tao- voi nhà cuối cùng ở Bắc Tây Nguyên

Niềm kiêu hãnh của buôn làng

Bắc Tây Nguyên (Gia Lai và Kon Tum) mấy chục năm về trước là vùng thuần dưỡng voi có tiếng ở Đông Nam Á. Các ngôi làng ở xã Chư Mố cũng từng hằn in dấu chân của những đàn voi hùng tráng. Thế nhưng theo thời gian, đàn voi ấy đã chết dần vì già yếu, bệnh tật, bom đạn… Giờ chỉ còn lại một mình voi Ya Tao. Trước đây chủ của Ya Tao là ông Ksor Chăm, sau khi ông Chăm mất, anh Ksor Alưh (con rể) được giao nhiệm vụ trông coi và chăm sóc Ya Tao.

Từ trung tâm TP.Pleiku, phải mất 3 giờ đi ô tô, chúng tôi mới kịp có mặt tại nhà anh Alưh ở làng Plei Pa Kdranh, xã Chư Mố, lúc 5 giờ sáng – thời điểm mà Alưh khởi hành lên rừng, đến nơi ở của chú voi già Ya Tao, đưa Ya Tao đi ăn. Trước đây, khi những cánh rừng còn xanh tốt, nơi kiếm ăn xa nhất của những chú voi khoảng 20km, giờ rừng bị “cạo sạch” nên chỗ ở của Ya Tao cũng dần bị thu hẹp lại, lọt thỏm vào rừng sâu. Phải cuốc bộ đường rừng hơn 2 giờ, chúng tôi mới đến nơi ở của Ya Tao giữa cái nắng gay gắt của vùng “chảo lửa”.

Ya Tao – chú voi nhà duy nhất của Bắc Tây Nguyên. ảnh H.B

Anh Alưh kể: “Sau khi mua con voi đực Bak Xôm về, thấy nó lủi thủi một mình nên đến năm 1990, bố mình tiếp tục mua thêm 1 voi cái là Ya Tao để làm vợ Bak Xôm. Nhưng chúng mới ở cùng nhau được thời gian ngắn, đến năm 1995, Bak Xôm bỗng dưng chết. Thời điểm ấy, không riêng gì Bak Xôm mà một số con voi khác trong vùng cũng lần lượt chết theo. Giờ chỉ mỗi Ya Tao là con voi nhà còn sống duy nhất trên mảnh đất Bắc Tây Nguyên”.

Theo anh Ksor Alưh, từng có người hỏi mua Ya Tao với giá 1,5 tỷ đồng, nhưng gia đình bên vợ anh không bán, vì Ya Tao không chỉ là một tài sản lớn mà còn là con vật linh thiêng, là niềm kiêu hãnh của cả dòng họ, buôn làng.

“Nhân vật lịch sử”

“Trước đây, lúc bố vợ mình còn sống, mình cũng thường theo ông ấy vào rừng chăn voi. Hồi đó mình còn sợ voi

lắm, nhưng khi làm quen với nó, mình lại thấy nó hiền. Tuy nhiên, Ya Tao rất hung dữ khi gặp người lạ, đặc biệt là phụ nữ. Hiện tại, Ya Tao vẫn ăn uống bình thường nhưng sức khỏe không còn được như trước, nên mình không bắt Ya Tao đi làm nữa. Cứ một ngày mình vào rừng một lần và dẫn Ya Tao đi ăn, uống nước…” – anh Alưh tâm sự.

Alưh bảo, những ngôi nhà sàn, nhà rông to lớn sừng sững kia đều có công lao to lớn của những con voi già, trong đó có Ya Tao. Năm xưa, Ya Tao đã dùng hết sức lực của mình để kéo gỗ trong rừng sâu về, giúp dân làng có gỗ dựng nhà. Những năm sau này, nhiều cánh rừng đã bị khai thác kiệt quệ, gỗ cũng hết dần, Ya Tao nhàn rỗi hơn…

“Nói về công lao của Ya Tao thì nhiều lắm, kể không hết đâu. Hơn 50 tuổi, Ya Tao đã gắn liền cuộc đời với những giai đoạn lịch sử của buôn làng. Ya Tao đưa các chú bộ đội qua sông, kéo gỗ, chở mỳ. Ya Tao là biểu tượng hùng mạnh của buôn làng mình đấy” – anh Alưh cho biết thêm.

Dù Ya Tao có tình yêu, sự quý mến của gia đình anh Alưh, của dân làng, nhưng thật sự ngắm Ya Tao, chúng tôi thấy được nỗi buồn ẩn giấu trong mắt của chú voi già. Ánh mắt ấy nói lên tất cả: Ya Tao muốn có một gia đình để không phải cô đơn, hiu quạnh dưới tán rừng xa… Anh Alưh cũng nói rằng giờ anh và gia đình chỉ mong tìm có được một chú voi đực làm bạn với Ya Tao, rồi Ya Tao có con… Có như vậy, làng này, xã này và cả Bắc Tây Nguyên sẽ không còn nỗi lo xóa sổ voi nhà.